Carla de Ruiter
- 11 mrt. 2023

Ontdek de 5 talen van waardering geven op de werkvloer

Zeg jij het altijd als je vindt dat iemand goed werk geleverd heeft? Of vind je dat iemand daar al voor betaald krijgt en laat je een compliment achterwege of blijft het beperkt tot een bos bloemen aan het einde van een dienstverband?

“Uit een onderzoek dat onlangs plaatsvond bleek dat 50% van de medewerkers hun baan opzegden vanwege een tekort aan waardering.”

In een Dienend-Leiderschap omgeving is het belangrijk dat je jouw medewerkers waardeert en dit zichtbaar maakt. Daarmee zorg je ervoor dat mensen zich gezien en erkent voelen en zal het werk er een stuk leuker van worden. Medewerkers die zich gewaardeerd voelen, ontwikkelen zich namelijk tot initiatiefrijke en meedenkende medewerkers. Uit een onderzoek dat onlangs plaatsvond bleek dat 50% van de medewerkers hun baan opzegden vanwege een tekort aan waardering. Regelmatig je waardering als leidinggevende uitspreken is dus van groot belang voor een vitale en succesvolle organisatie.

Empowerment

Een van de karakteristieken van Dienend-Leiderschap is empowerment: help mensen te groeien en tot betekenis te komen. Het geven van waardering is dan ook van belang wil je aan meer empowerment van je medewerkers werken. Maar wat kan je meer doen dan af en toe een complimentje als ‘dank je wel’ uit te delen?

“Jouw taal van waardering moet matchen met de taal van jouw medewerker anders voelt iemand zich al snel niet gewaardeerd.”

Volgens Gary Chapman en Paul White (auteurs van ‘the 5 languages of appreciation in the workplace’) heeft ieder van ons een voorkeurstaal van waardering. Jouw taal moet matchen met de taal van jouw medewerker anders voelt iemand zich al snel niet gewaardeerd. Het is de moeite waard om deze vijf talen onder de loep te nemen en dan te kijken welke taal jij zelf hanteert of welke je het minste bij je past.

De 5 Talen van waardering Er zijn vijf verschillende talen van waardering:

Positieve woorden: je gebruikt woorden als waardering;
Tijd en aandacht: je maakt tijd voor je medewerker met alle aandacht;
Dienen: Je helpt de ander waar nodig;
Cadeaus krijgen: Je geeft cadeautjes, helemaal toegespitst op de persoon;
Lichamelijk contact: dat kan zijn: high five, schouderklopje of, als je band goed genoeg is een omhelzing bij persoonlijke tragedie.

Twee voorbeelden

Heeft jouw secretaresse net een geweldig project afgerond en je veel werk uit handen genomen, dan kan het zijn dat jij haar in de schijnwerpers zet tijdens een teamoverleg door haar een boeket bloemen te geven en haar waarderend toe te spreken. Dan zou je denken dat je het goed hebt gedaan, maar stel dat zij het doodeng vindt om in de belangstelling te staan dan maak je het haar niet makkelijk. Sterker nog: dat levert dan juist veel stress op bij haar en daardoor werkt jouw goedbedoelde gebaar niet. In dit voorbeeld gebruik je de taal van positieve woorden in combinatie met het geven van een cadeautje. In het geval van de secretaresse is het dan goed om meer van haar te weten en bijvoorbeeld een boeket bloemen op haar bureau te zetten met een persoonlijk bedankkaartje erbij.

Een ander voorbeeld is dat je een medewerker, die zichtbaar moeite heeft om zijn taken op tijd af te krijgen en wat overwerkt lijkt, hulp aanbiedt door een andere collega deels wat van zijn taken over te laten nemen. Jij bedoelt het dan heel goed, namelijk, je schenkt een helpende hand. Maar nu blijkt deze medewerker een groot verantwoordelijkheidsgevoel te hebben en het als een persoonlijk falen ervaart wanneer je een collega op hem afstuurt om mee te helpen. Ook houdt hij enorm van vrijheid en in stilte werken. Hij zou juist meer gebaat zijn bij quality time, eens samen met jou lunchen bijvoorbeeld. Dat biedt gelegenheid om zijn verhaal te horen en te kijken wat er echt aan de hand is. Dan hoor je door vragen te stellen en interesse te tonen waar de schoen wringt. Dat zal zeker gewaardeerd worden.

Ook de waardering van je collega’s doet ertoe

Voor ik uitleg hoe de vijf talen er in de praktijk uitzien, wil ik eerst een ander element naar voren halen. Gary Chapman en Paul White ontdekten ook dat als je het allemaal als leidinggevende goed zou doen maar je collega’s hun waardering niet laten blijken onderling, je nog ontevreden medewerkers zult hebben. Misschien vind je het een open deur maar ga zelf maar eens na hoe dat in jouw organisatie werkt. Is daar een cultuur van feedback geven (zowel positief als negatief)? Kunnen medewerkers het goed met elkaar vinden en hoe ziet die samenwerking er dan uit? Ondersteunen medewerkers elkaar en past dat altijd bij hun persoonlijkheden en hun voorkeursstijl?

Het loont dus de moeite om in beeld te hebben hoe je medewerkers zich door hun collega’s gewaardeerd voelen, maar ook wanneer zij zich niet gemotiveerd voelen of even niet lekker in hun vel zitten om te vragen wat zij nodig hebben van jou én van hun collega’s.

Taal 1: Positieve woorden Waardering bij prestaties: Is deze taal jouw voorkeurstaal, dan geef je ongetwijfeld makkelijk complimenten. Maar let op: algemene complimenten als “dat heb je goed gedaan” maken niet veel indruk als een gedetailleerd compliment als bijvoorbeeld: “dank je wel voor je goede ideeën over dit project. Daardoor hebben we nu al veel meer klanten dan vorige week.”

Waardering voor het tonen van karakter: Een goed samenwerkend team kenmerkt zich door de optelsom van het tonen van karakter van je teamleden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan moed, eerlijk zijn, initiatiefrijk, kritisch of gepassioneerd. Het zijn als het ware de bouwstenen van jouw organisatie. Het zijn de uitvloeisels van de onderliggende waarden. Sta je er weleens bij stil dat dit ook aandacht nodig heeft? Zeg vooral eens: ”Suzanne, ik waardeer het enorm dat ik op je kan vertrouwen. Dat geeft mij een veilig gevoel.” Of zeg “ik ben blij dat je zo kritisch bent, want ik had dat onderdeel over het hoofd gezien, dank je wel!” Of “Fijn dat je zo moedig bent geweest, door jou durfde de andere teamleden nu ook aan die opdracht te beginnen.”

Waardering voor persoonlijkheid: We hebben allemaal karaktereigenschappen. Anders dan waardering voor het tonen van karakter is deze categorie. Karaktereigenschappen heeft iemand zelf ontwikkeld, vaak door ze vaak te herhalen of ergens goed in te worden. Karakter laat zich soms zien wanneer niemand kijkt. Geef blijk van je observerend vermogen zodat iemand zich echt gezien voelt. Als voorbeeld: “een van de eigenschappen die ik in je waardeer is geduld. Ik raak daar echt door geïnspireerd, zeker ook omdat mij dat zelf nogal veel moeite kost. Ik kan nog veel van je leren.” Een van de gedragskenmerken van Servant-Leadership is empathie: het (h)erkennen van de unieke persoonlijkheid van ieder mens. Noodzakelijk dus om je hierin te verdiepen en dit gedragskenmerk verder te ontwikkelen.

Taal 2: Tijd en aandacht Besteed aandacht aan je medewerkers door naar hen te luisteren. Je schept een veilige omgeving waardoor de medewerker zich echt gehoord en gezien voelt. Zorg voor oogcontact, zet je mobiel uit, en laat de ander vooral vertellen wat er speelt, ook als jij het daar misschien niet mee eens bent. Probeer open te staan voor het verhaal van de ander. Naast dat je een gesprek, koffie drinkpauze of lunch kunt plannen, is het ook belangrijk dat je quality time doorbrengt door gezamenlijk iets te ondernemen en dan te praten met elkaar. Ga gezamenlijk naar een congres of training etc. Ooit had ik een leidinggevende die mij uitnodigde bij hem thuis om kennis te maken met zijn gezin. Ik vond het ontzettend leuk. Andersom nodigde ik hem bij mij thuis uit om kennis te maken met mijn partner. Niet iedereen vindt het fijn om alleen in gesprek te zijn met zijn of haar leidinggevende. Dan kan het natuurlijk ook om dat teamgewijs op te pakken.

Taal 3: Dienen Soms zijn er medewerkers (en leidinggevenden) die niets geven om complimentjes of gesprekken (taal 1 en 2). Zij willen vooral iets doen, de ander helpen. Dan is het prettig om te kijken als leidinggevende richting medewerker of hij of zij een helpende hand nodig heeft. Misschien is er een collega die even bij kan springen? Samenwerking is een groot goed in een organisatie. Hoe vaak zorg jij ervoor dat mensen elkaar helpen? Zorg ervoor dat als je hulp aanbiedt (eerst navragen of dat wordt gewaardeerd) je ook vraagt naar hoe de ander wil dat je hem of haar helpt. Dat is belangrijk omdat de persoon die hulp krijgt vaak al een methode heeft die goed of prettig werkt. Leef je in in die ander en kijk hoe je dan van dienst kunt zijn. Stel als leidinggevende eens de vraag: “Is er iets dat ik voor je kan doen om je werk makkelijker te maken?” Let eens op wat voor positieve sfeer je creëert in je team als je deze vraag aan je medewerkers stelt!”

Taal 4: Cadeaus krijgen Zijn we niet allemaal gek op cadeautjes? Iedereen heeft weleens iets gekregen van iemand waar hij of zij niets mee kan. Je wilt een gegeven paard niet in de bek kijken en dus zeg je er maar niets van. Op de werkvloer kan een verkeerd gekozen cadeautje dan ook helemaal averechts werken. Medewerkers die deze taal als eerste of tweede voorkeurstaal hebben, zullen een persoonlijk gekozen cadeau enorm waarderen. Geef dan iets dat je echt voor hen persoonlijk hebt uitgezocht en waarvan je zeker weet dat ze het op prijs stellen. Dus geen koffiemok, bloemetje van de benzinepomp, kalender, pennen etc. Medewerkers die ‘cadeaus krijgen’ niet als voorkeurstaal hebben maak je er in het geheel niet blij mee. Verdiep je dus vooral in iemands voorkeuren voordat je je waagt aan deze waarderingstaal.

Taal 5: Lichamelijk contact Dit is een taal waar je gepaste afstand in moet hebben en voorzichtig mee om moet gaan. Niet iedereen stelt een aanraking op prijs, verschillende culturen gaan hier ook verschillend mee om. Aanraking kan een allerlei positieve effecten hebben als het maar is vanuit vertrouwen, verbondenheid en zorg. Wanneer een medewerker een verlies geleden heeft, kan een knuffel op z’n plaats zijn als je een goede relatie met die persoon hebt. Dan is het een uiting van zorg. Uit onderzoek bleek dat voor waardering op de werkvloer fysieke aanraking vaak laag scoort. Daaruit kunnen we al wel onze conclusies trekken. Een high-five is prima, net als een schouderklopje eventueel, maar dan alleen als je echt een langere tijd al met iemand samenwerkt en je weet dat dit gepast is. Welke vorm van fysieke aanraking heb jij gegeven op de werkvloer? Hoe was de reactie?

Jouw minst gewaardeerde taal Iedereen heeft een minst gewaardeerde taal. Het is goed je daar bewust van te zijn want het zorgt voor een blinde vlek. Als jij medewerkers hebt die jouw minst gewaardeerde taal als eerste of tweede taal hebben, zul jij ze namelijk niet het gevoel geven dat je ze waardeert. Tenzij je je daar bewust van bent! Zorg dat dus alle waarderingstalen op jouw leiderschapspalet staan.

Kan iemands taal van waardering veranderen? In de meeste gevallen is de eerste voorkeurstaal de taal die niet meer verandert. Dat komt omdat deze taalkeuze is ontstaan in de opvoeding, in de manier waarop je wel of geen liefde hebt ontvangen van je ouders of verzorgers. Het is dan als een karaktereigenschap in jezelf verweven. En toch kunnen zich omstandigheden voordoen dat ineens de minst gewaardeerde taal betekenis krijgt voor iemand. Een leidinggevende (met lichamelijk contact als laagst gewaardeerd) die zijn levenspartner verliest kan ineens de steun voelen van medewerkers die hem troosten door een knuffel te geven. De nabijheid die iemand dan voelt kan ervoor zorgen dat de taal wijzigt. Wanneer later een medewerker die hem voorheen troostte, in moeilijk vaarwater komt, kan de omstandigheid ervoor zorgen dat ook de leidinggevende een knuffel geeft aan de medewerker. Misschien heb je zelf ook voorbeelden van hoe dit veranderd is in de loop van je leven? Wat waren de omstandigheden dat dit veranderde?

Is een waarderingstaal te leren? Ja, dat zeker. Het is al heel goed om je bewust te worden van de vijf talen die er zijn en te weten wat jouw voorkeurs- en minst toegepaste taal is. Binnen Dienend-Leiderschap werken we met de 10 gedragskenmerken van Larry Spears. Deze kenmerken hebben een wetenschappelijke basis zijn de onderlegger voor leiderschap waarbij je medewerkers motiveert en inspireert en hen laat ontwikkelen naar meer groei, zelfleiderschap en eigenaarschap. Waardering uitspreken is te leren vanuit deze 10 gedragskenmerken.

10 gedragskenmerken van Dienend-Leiderschap:

Luisteren: open staan voor wat er gezegd wordt en juist niet wordt gezegd;
Het (h)erkennen van de unieke persoonlijkheid van ieder mens;
Helend vermogen. Relaties bouwen: mensen helpen in harmonie met zichzelf en anderen;
Ontwikkelen: commitment aan de groei van mensen: gericht zijn op de ontwikkeling van anderen en jezelf;
Bouwen aan gemeenschap: het samen bouwen van een ‘community’;
Bewustzijn: het hebben van zelf- en omgevings-bewustzijn;
Overtuigen: mensen stimuleren mee te werken aan een gemeenschappelijk doel;
Conceptualiseren: het grote geheel zien, alsmede de praktijk van alledag;
Vooruitzien: het overzien van de lange termijn consequenties van keuzes;
Duurzaamheid: werken aan duurzame relaties tussen mens, organisatie en maatschappij.

Leuke tip:

Wil jij weten welke taal jouw voorkeurstaal is en welke juist niet en meer weten over de 5 waarderingstalen? Er is onlangs een Nederlandse versie uitgekomen van het boek van Gary Chapman en Paul White. Je kunt het hier bestellen. Er zit een toegangscode in het boek zodat je de basistest kunt doen.

Wil je meer weten en meer informatie over hoe je jouw voorkeurstaal verder ontwikkelt door middel van de 10 gedragskenmerken en hoe jouw organisatiecultuur ten positieve kan veranderen? Neem gerust contact met ons op hierover, we gaan graag met je in gesprek voor een incompany traject op maat.