Elke verandering begint met een verandering van onze mindset

Wat ik opvallend vind is dat organisatieverandering, zeker als het gaat om het meer benutten van talent en de juiste mensen op de juiste plek, vaak strandt op de overtuigingen die leven in de organisatie, de mindset. Oftewel de overtuigingen die leven in mensen. Dat is niet zo gek, want mensen maken je organisatie.

Overtuigingen zijn kort gezegd het geloofssysteem. Oftewel, wat geloven mensen in jouw organisatie en in hoeverre draagt dit bij aan jouw doelstellingen? In hoeverre draagt het bij aan waar jullie naartoe willen? Geloven mensen dat alles kan? Of dat niets mag?

Mijn ervaring is dat overtuigingen beweging remmen. En dat is natuurlijk precies wat verandering is: beweging. Overtuigingen zetten mensen stil. Ze zetten mensen vast. En dat werkt averechts ten opzichte van wat je zou willen. Misschien zetten ze jou ook wel vast... Niet alleen 'wat geloven zij?' is een interessante vraag. Nee... 'wat geloof jij?' als leider is minstens zo interessant.

Even wat overtuigingen die ik geregeld tegenkom in organisaties (hardop gezegd,

danwel voortkomend uit gedrag):

“Ik weet niet of mensen wel het juiste gaan doen, als ik ze de ruimte geef.” Deze hoor ik heel vaak, niet zo raar omdat ik altijd start met ruimte maken. Dat is stap één als je beweging wil creëren. Zonder ruimte beweegt er niemand. Maar luister nou eens goed wat je zegt...Als ik ruimte geef, dan gaan mensen niet het juiste doen. Zeg je daarmee niet eigenlijk: 'ik vertrouw mijn mensen niet?'. Best schokkend vind je niet?

Deze overtuiging hoor ik ook vaak: “Maar wordt dan al het werk nog wel gedaan, als we het anders gaan verdelen?”

Dat is ook logisch, als leider is het jouw verantwoordelijkheid dat het werk allemaal gedaan wordt. Dat je daaraan twijfelt als je het werk anders verdeelt is heel normaal. Het kan best zijn dat je erachter komt dat er wat manco’s zijn. Maar eerlijk gezegd vind ik dat altijd alleen maar goed nieuws. Dan weet je dat tenminste.

In feite waren die manco's er eerder ook al, alleen nu liggen ze transparant op tafel. Nu kun je er iets mee doen. Ze oplossen. Ik zeg: goed plan!

Het zou - na de eerste shock - mooi zijn als je vertrouwen voelt in een ieders eigenaarschap. Soms moet dat eigenaarschap wat gestimuleerd worden. Maar dat stimuleren gebeurt niet als je er bovenop zit. Juist als je ruimte durft te geven en mensen vraagt om mee te denken en te werken, bewegen mensen.

Dan kúnnen ze bewegen. Daarmee groeit het gevoel van eigenaar zijn. Daarmee groeit de betrokkenheid. Omdat je mensen ook daadwerkelijk betrekt.

Er is maar één manier om te ontdekken dat dit echt zo werkt: DOEN. En nog voor je gaat doen even een check-vraag: geldt dit voor jouzelf niet net zo goed? Dat je ruimte nodig hebt om je werk uit te oefenen op een manier die bij jou past? Dat je zelf graag keuzes maakt hoe je je waarde inzet? Dat je eigenaarschap wilt

voelen en betrokken wil worden/zijn?

Nog eentje dan, een overtuiging die ik ook vaak hoor is deze: “Wat ik niet leuk vind, vindt niemand leuk.”

Zo denken veel mensen dat de k* klusjes blijven liggen als je gaat kijken naar hoe het werk anders verdeeld kan worden - ook daarmee zeg je impliciet: “ik vertrouw mijn mensen niet. Ik zie het niet voor me dat ze zelf de verantwoordelijkheid pakken om alles met elkaar te organiseren.”

Vertrouwen is cruciaal. In samenwerking is vertrouwen een basisvoorwaarde, een fundament waar je op bouwt. Maar in een veranderingsproces is vertrouwen zo niet nóg belangrijker. Omdat je schudt aan wat normaal is, aan de grondvesten van hoe het is, is er juist extra veiligheid nodig. Dan is er extra

vertrouwen nodig. Veiligheid en vertrouwen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ze gaan hand in hand als kameraden. Je kunt ze niet los van elkaar halen. Het is net een Siamese tweeling.

Je kunt niet bouwen aan een veilige omgeving zonder te starten met een ander geloofssysteem. Met andere - wat meer constructieve - overtuigingen.

Verandering begint bij een andere mindset

Hoe zou het zijn als we vanaf nu gaan geloven dat mensen het juiste doen? Dat we geloven dat mensen zoveel meer in zich hebben dan je nu weet? Dat je met je hele organisatie dus ook meer dan genoeg capaciteiten in huis hebt om alles voor elkaar te boksen. Ook de k* klusjes, die trouwens helemaal niet iedereen k* klusjes vindt (is het echt waar? - ja echt)!

Dit is precies de reden dat ik pleit voor een start waarbij er een nieuwe mindset 'geïmplementeerd' wordt. Een mindset die wél werkt, die beweging niet tegengaat, maar juist stimuleert. Mensen die er zin in hebben en benieuwd zijn naar wat deze verandering ze te brengen heeft. Zou dat niet mooi zijn? Dat dit de boodschap is:

“Ik vertrouw mijn mensen.”

Je kunt hieraan bouwen, stap voor stap. Zorgen dat er verander-bereidheid is, allereerst. Dat er positieve ervaringen worden opgebouwd, waardoor het geloof sterkt. En dan dat het doorsijpelt in alle hoeken en gaten van de organisatie. In de controle-mechanismes en KPI's. In de structuren en systemen, zodat alle remmende

factoren langzaamaan verdwijnen. Zodat de cultuur er steeds meer een wordt van vertrouwen, verbinding en veiligheid.

TIP: Geef het niet meteen op als je niet meteen binnen een paar weken resultaat ziet. Mensen moeten wennen aan deze nieuwe mindset. En mogen wennen aan ander gedrag wat daaruit voortvloeit. Ze zeggen wel over vertrouwen dat het te voet komt en te paard gaat. Dat is ook mijn ervaring. Ook aan positieve veranderingen moeten mensen wennen.